Alle voorzienbare risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid en die van grote betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of het eigen vermogen, worden als risico aangemeld.
Risico’s kunnen als volgt worden ingedeeld:
a. risico’s voortvloeiend uit het eigen beleid;
b. risico’s voortvloeiend uit beleid van hogere overheden;
c. risico’s voortvloeiend uit samenwerkingsverbanden;
d. risico’s voortvloeiend uit het handelen van derden;
e. risico’s voortvloeiend uit voor de gemeente niet te beïnvloeden ontwikkelingen.
a. Risico's voortvloeiend uit eigen beleid
Open-einde-regelingen
Door de wetgeving van het Rijk worden gemeenten steeds vaker geconfronteerd met open-einde-regelingen. Te denken valt aan de Wet Werk en Bijstand, leerlingenvervoer, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Jeugdzorg en Wet Sociale Werkvoorziening.
Garanties
Door de gemeente zijn garanties afgegeven voor geldleningen die door verenigingen of instellingen binnen de gemeente zijn aangegaan. Als de geldleningen niet worden terugbetaald door de verenigingen of instellingen, dan wordt de gemeente hiervoor aansprakelijk gesteld.
Eén van de garantstellingen betreft Roepaen. Het is bekend dat deze organisatie een achterstand heeft in de aflossing en rentebetalingen. Deze achterstand is in 2019 deels ingelopen. Het risico dat de gemeente op haar garantstelling wordt aangesproken blijft latent aanwezig.
Gennep heeft voorts twee garantstellingen afgegeven voor leningen aan de Stichting INTOS. Betaling van de rente en aflossing van deze leningen zijn gegarandeerd, het risico is nihil.
Sociaal domein
Door de drie decentralisaties heeft de gemeente veel nieuwe taken gekregen in het sociaal domein. We hebben inmiddels vijf jaar ervaring. In die vijf jaar hebben we grote stappen gezet om deze nieuwe taken adequaat te begroten. Maar het systeem heeft zich nog niet volledig gezet en er zijn dus nog aanzienlijke onzekerheden. Ook zijn er grote schommelrisico’s in verband met soms erg dure individuele voorzieningen die onderhevig zijn aan plotselinge instroomfluctuaties. Om deze onzekerheden en risico’s te dempen houden we een bestemmingsreserve van € 1.000.000,- beschikbaar.
Planschade
Elke planologische maatregel als bedoeld in artikel 49 Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) kan leiden tot planschade. De WRO maakt afwenteling van planschade op een initiatiefnemer mogelijk.
Om het risico op planschade zoveel mogelijk te beperken, is het binnen de gemeente Gennep gebruikelijk om voorafgaand aan toepassing van ruimtelijke procedures waarbij schade niet kan worden afgewenteld onderzoek te (laten) verrichten naar mogelijke schade die het gevolg kan zijn van de betreffende procedures (de zogenaamde planschaderisico-inventarisatie). Binnen de grondexploitatiegebieden wordt waar dat noodzakelijk is wel rekening gehouden met mogelijke planschadeclaims. De bevoegdheid om te beslissen over ingediende planschadeverzoeken ligt bij ons college.
Opbrengst toeristenbelasting
In de meerjarenbegroting is uitgegaan van een stijging van de opbrengst toeristenbelasting uitgaande van een stijging van het aantal overnachtingen. Het stimuleren van recreatie en toerisme is een speerpunt.
Uit het verleden blijkt dat bij een neerwaartse conjunctuur het aantal overnachtingen daalt. Dit is een autonome ontwikkeling waar wij als gemeente geen invloed op hebben.
Ontwikkelingen bouwsector
De sterk groeiende economie en het daarmee samenhangend consumentenvertrouwen heeft geleid tot een explosieve groei van de bouwsector. Het gevolg is een groeiende vraag naar bouwmaterialen en personeel in de bouwsector. Door de groeiende vraag zijn de prijzen gestegen. Ook het tekort aan personeel heeft een prijsverhogend effect. Daarnaast is sprake van een risico op vertraging in de uitvoering. De ontwikkeling is eind 2019 getemperd.Ook zijn in 2019 enkele grotere projecten uitgevoerd c.q. aanbesteed, aanleg fietstunnel en verbouw gemeentekantoor.
Voor de realisatie Kind Expertises Centrum (KEC) is een krediet beschikbaar gesteld op basis van actuele prijzen en prijsstijgingen voor de jaren 2020 en 2021. Het risico is hierdoor lager geworden.
Bouwgrondexploitatie
Voor mogelijke risico’s in het kader van de bouwgrondexploitatie wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid.
De gemeente heeft nog een vordering op projectontwikkelaar Parkvisie Holding B.V. voor de betaling van een exploitatiebijdrage plan Heikant.
b. Risico's voortvloeiend uit het beleid van hogere overheden
Algemene uitkering
Via het gemeentefonds of via specifieke uitkeringen worden rijksmiddelen aan gemeenten beschikbaar gesteld. Het gemeentelijk beleid is daarom gevoelig voor rijksmaatregelen die deze geldstromen betreffen. Vooral ten aanzien van de algemene uitkering is dit risico substantieel. Als het Rijk besluit te bezuinigen, betekent dit voor gemeenten dat de algemene uitkering lager wordt. Bij extra rijksuitgaven wordt de algemene uitkering hoger.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is bezig met een herijking van het gemeentefonds ingaande 2021. De eerste resultaten van de doorrekeningen laten een negatief beeld zien voor de kleinere gemeenten. De doorrekeningen worden opnieuw tegen het licht gehouden. Het definitieve effect is daarom onzeker.
c. Risico's voortvloeiend uit samenwerkingsverbanden
Sociale werkvoorziening
De meerjarenbegroting voor de Sociale Werkvoorziening vraagt structureel om een gemeentelijke bijdrage. Deze bijdrage komt ten laste van de deelnemende gemeenten in de GR IWGM. Het aandeel van Gennep is in 2019 € 650.000. In de meerjarenbegroting is een lagere bijdrage opgenomen conform de meerjarenbegroting van Intos. Het risico bestaat dat de gemeentelijke bijdrage weer oploopt.
d. Risico's voortvloeiend uit handelen van derden
Waarborgfonds Sociale Woningbouw
In het kader van de bruteringsoperatie heeft de gemeente Gennep het risico van de garantieverstrekking c.q. leningverstrekking aan woningcorporaties overgedragen aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). De gemeente fungeert naast de corporaties en het waarborgfonds als derde “achtervang”. Alleen als de bijdragen van de voorgaande twee partijen ontoereikend zijn, moeten Rijk en gemeenten op verzoek van WSW renteloze leningen verstrekken. Gemeenten lopen een minimaal risico.
Waarborgfonds Eigen Woningbouw
Het risico van garantieverstrekking in het kader van de Nationale Hypotheek Garantie is ondergebracht in Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW). Uit de liquiditeitsprognoses 2018-2023 van het WEW blijkt, dat voor de jaren waar de prognoses betrekking op hebben geen aanspraken zijn te verwachten op de achtervangfunctie van gemeenten.
e. Risico's voortvloeiend uit voor de gemeenten niet te beïnvloeden ontwikkelingen
Renteontwikkeling
Door de voorgenomen investeringen gaan we er van uit dat we in 2020 weer een nieuwe geldlening moeten afsluiten. Indien de rente op de geld- en kapitaalmarkt zich ongunstig ontwikkelt ten opzichte van het in de begroting opgenomen rentepercentage, dient rekening te worden gehouden met extra rentelasten voor de lening die afgesloten gaat worden. De ontwikkeling kan ook positief zijn als de rente zich gunstig ontwikkelt. De rente is laag en de verwachting is dat deze voorlopig laag blijft.
Corona virus
Het Corona virus heeft in 2020 heftig toegeslagen. De overheid heeft vergaande maatregelen moeten nemen om het virus te beteugelen en om de economie te steunen. De gemeente heeft hier ook een taak in. Denk aan het uitvoeren van de regeling voor ondersteuning zelfstandige zonder personeel. Dit leidt tot additionele kosten die gecompenseerd worden door het Rijk.
Door de maatregelen zijn veel evenementen afgelast, vakantieparken en sportaccommodaties gesloten. Verzoeken komen voor financiële ondersteuning en de inkomsten in 2020 dalen met name voor de toeristenbelasting. De omvang van de kosten en lagere inkomsten zijn niet bekend.