Accenten
We ronden het vijfde jaar na de decentralisaties in het sociaal domein af. Wat heeft het ons tot nu toe gebracht? Wat zien we als uitdagingen voor de toekomst?
Vijf jaar na de decentralisaties: de landelijke en regionale balans
Landelijk en regionaal kwam er in 2019 veel kritiek op de effecten van de decentralisaties. Zo zouden de kosten voor maatschappelijke ondersteuning (WMO) en jeugdhulp onbeheersbaar zijn. Ook op de toegankelijkheid van de jeugdhulp kwam kritiek en op de kwaliteit ervan. Daarnaast zou de Participatiewet de arbeidsmarkt verslechterd hebben voor mensen met een beperking en zou de Participatiewet voor werkgevers een ondoordringbaar woud van regelingen zijn geworden.
Hoe staan we er in Gennep voor?
Gennep is een sociale gemeente en het sociale DNA is ook bij de decentralisaties goed herkenbaar. Vanuit de samenleving is veel op gang gekomen. In de eerstelijns gezondheidszorg werd de positieve gezondheid omarmd. Er zijn samenwerkingsketens tot stand gekomen. De gemeente heeft soms een initiërende rol genomen, maar vaak is het ook uit de samenleving zelf gekomen, door professionals en de vele vrijwilligers die zich hebben ingezet voor Gennep en haar inwoners. Zonder anderen tekort te willen doen, noemen we het Ideeënhuis, de taalmaatjes, de vele mantelzorgers.
Maar ook Gennep komt er in de decentralisaties niet geheel zonder kleerscheuren vanaf: De zware bezuinigingen in de Participatiewet trekken een wissel op onze gemeente. Wij moeten extra geld uittrekken om de lonen in de sociale werkvoorziening te kunnen blijven betalen. De budgetten die voor Jeugdhulp beschikbaar zijn, zijn duidelijk te laag. Samen met de andere gemeenten in onze regio zijn we verbeteringen aan het zoeken om de kosten van WMO en Jeugdhulp beter beheersbaar te maken.
Per saldo vinden we dat we wel kunnen terugkijken op een positieve periode. Sinds 2015 hebben we met het OMO beleid de integraliteit en toegankelijkheid van onze hulpverlening duidelijk verbeterd. De lijnen zijn kort, binnen de gemeentelijke organisatie, maar vooral ook met inwoners en organisaties in de samenleving. Er is een basis van vertrouwen. We handelen daardoor snel en adequaat.
Toch staan we nog aan het begin van de ontwikkeling. De decentralisaties zijn een opdracht om zowel béter als ánders te werken. We moeten nog meer oog hebben voor maatschappelijke eisen en gevolgen. We moeten nog meer oog krijgen voor preventie: meer voorkómen en minder (hoeven) genezen.
De eerste stappen zijn hiervoor de afgelopen jaren zeker gezet. De gemeente staat middenin het maatschappelijke netwerk. Het maatschappelijk netwerk is sterk. Samen met inwoners en professionals hebben we maatschappelijk kapitaal opgebouwd. De uitdaging voor de komend jaren is, om dat kapitaal anders en vroeger te gaan inzetten dan we nu nog gewend zijn. Meer aan de voorkant werken dan aan de achterkant. We zijn bezig met een doorontwikkeling van het OMO beleid om dit te gaan realiseren.